nota-nota penting
Nota Tambahan Sejarah (Tingkatan 1)
Bab 1
Penulis awal:
1. Tun Sri Lanang(Sejarah Melayu)
2. Raja Ali Haji(Tuhfat Al-Nafis)
3. Abdul Hadi Hassan(Sejarah Alam Melayu)
Kurun:jangka waktu 1000 tahun
Abad:jangka waktu 100 tahun
Masihi:tahun yang dihitung bermula sesudah kelahiran Nabi Isa
Kronologi:berurutan mengikut masa kejadian
Dekad:jangka masa 10 tahun atau dasawarsa
Hijrah:tahun Islam yang bermula dari tarikh Nabi Muhammad berpindah ke Mekah dari Madinah
Fosil:tinggalan haiwan dan tumbuhan yang wujud pada zaman lampau
Artifak:barangan yang dicipta oleh manusia
Manuskrip:naskah tulisan tangan atau bahan yang disediakan penulis untuk dicetak atau diterbitkan
Mitos:serita zaman dahulu yang dikatakan benar dan ada unsur-unsur mempercayai tentang kewujudan sesuatu
Lagenda:cerita dongeng yang bersangkut dengan kisah-kisah yang bersejarah
Bab 2
Animisme:kepercayaan terhadap setiap sesuatu benda ada semangat(jiwa atau roh)orang mati
Upacara perkuburan:mayat orang paleolitik dikebumikan denagn barangan seperti makanan dan alat batu
Tapak ekskavasi:
1. Kota Tampan(1989)
2. Tingkayu(1992)
3. Bukit Jawa(1996)
4. Gua Niah(1960-1975)
Manusia Perak:merupakan rangka orang paleolitik dan ditemui di Gua Gunung Runtuh(1990)
Alat penetak:digunakan untuk menetak pokok dan memotong daging
Alat repihan:digunakan untuk meraut dan memotong
Beliung:digunakan untuk menggali tanah dan mengetam kayu
Pemukul kulit kayu:digunakan untuk meleperkan dan menghaluskan kulit kayu
Peralatan zaman logam:1. Kapak dan mata lembing(Sungai Tembeling)
2. Tulang mawas(Raub)
3. Sabit(Lembah Bernam)
4. Pisau(Klang)
Bab 3
Kurung Bnam:raja-raja gunung
Bnam:gunung suciatau symbol kuasa raja
Baray:merupakan kolam air besar yang menampung 30 juta isipadu air dan disalirkan ke 12.5 juta ekar sawah
Tonle Sap:dibina pada abad ke-10 dan penting untuk pertanian padi sawah di kawasan sekitarnya kerana tanihnya yang subur.Disalurkan melalui empangan dan saliran
Raja di Gunung Maharaja di Pulau:menggambarkan kebesaran raja.Raja mempunyai kuasa sakti,kuasa mutlak dan bersifat ketuhanan
Candi:bangunan tempat sembahyang menurut agama Hindu-Buddha.Menggambarkan betapa kuatnya pengaruh agama Buddha dengan dibuktikan melalui seni ukir yang terdapat pada bangunan itu
Undang-undang Manu:merupakan sumber bertulis yang menjelaskan peranan hakim membicarakan kes-kes awam
Devaraja:ialah raja atau wakil dewa untuk memimpin manusia
Bab 4
Pokok bakau dan pokok api-api:mempunyai sistem akar yang boleh menahan Lumpur yang termendap serta menahan pantai atau tebing sungai daripada hakisan
Pokok Melaka:dalam bahasa Sanskrit dikenali sebagai Amalaka.Menurut mitos Hindu‘Skanda Purana’ (Vaishnava Khanda XII)halaman 9-23,pokok Melaka ialah pokok pertama yang tumbuh di alam semesta serta tempat tinggal tuhan Hindu iaitu Brahma,Vishnu dan Shiva.Buahnya mempunyai kuasa ajaib
Biduanda:dikenali sebagai budak kundang,juak-juak,hamba dan suruhan raja
Orang laut:dikenali orang selat,cellates atau seletar di kalangan pengembara barat
Menurut Tome Pires dan De Barros:orang laut tinggal di Bentan,Temasik dan Lingga
Bab 5
Peranan sultan:
1. menyelaras kegiatan ekonomi
2. lambing perpaduan rakyat
3. mengetuai hubungan diplomatic
4. ketua agama Islam dan adat-istiadat Melayu
5. mengetuai angkatan pembesar
6. melantik pembesar negeri
Susunan raja:
1. Parameswara(1400-1414)
2. Megat Iskandar Shah(1414-1423/4)
3. Sultan Muhammad Shah(1424-1444)
4. Sultan Abu Syahid(1444-1445)
5. Sultan Muzaffar Shah(1445-1459)
6. Sultan Mansor Shah(1459-1477)
7. Sultan Alauddin Riayat Shah(1477-1488)
8. Sultan Mahmud Shah(1488-1511)
9. Sultan Ahmad Shah(1511-1513)
Susunan bendahara:
1. Tun Pepatih Besar(Seri Wak Raja)
2. Seri Amar Diraja
3. Tun Pepatih Sedang(Seri Wak Raja)
4. Tun Ali(Seri Nara Diraja)
5. Tun Perak(Paduka Raja)
6. Tun Pepatih Putih
7. Tun Mutahir(Seri Maharaja)
8. Paduka Tuan(Bendahara Lubok Batu/Tepok)
Penghulu bendahari:diwujudkan oleh Parameswara sewaktu memerintah Temasik.Jawatan ini pernah dipegang Tun Ali
Temenggung:diwujudkan di Melaka. Jawatan ini pernah dipegang Tun Mutahir
Laksamana:diperkenal semasa pemerintahan Sultan Mansor Shah. Jawatan ini pernah dipegang Hang Tuah
Pedagang bawah angin:pedagang dari Timur
Pedagang atas angin:pedagang dari Barat
Kiwi:penyewa ruang perahu dan penumpang yang membawa barangan untuk diperdagangkan
Mulkiwi:ketua segala kiwi
Menurut Tom Pires:terdapat 4000 pedagang asing di Melaka dan 84 bahasa dipertuturkan setiap hari
Petempatan orang asing:terletak di kampung Cina,kampung Keling dan kampung Jawa
Khalifatul mukminim:raja di dalam negeri
Nakhoda:raja di laut
Tasawuf:ajaran untuk mengenal tuhan dan mendekatkan diri kepada Allah
Kedatangan agama Islam:konsep Devaraja dimansuhkan dan pemerintah digelar sultan iaitu Zulillahi-Fil’alam(wakil Allah di bumi)
Bab 6
Panglima Awang:orang Melayu pertam yang mengelilingi dunia.Memperoleh pengalaman semasa menjadi tawanan Portugis
Flor De La Mar:kapal yang digunakan Alfonso De Albuquerque untuk belayar ke Melaka
Gospel,Gold dan Glory:bermaksud agama,ekonomi dan politik.Ungkapan ini ialah matlamat utama penjelahan Portugis ke Timur
Hikayat Muhammad Ali Hanafiah:mengisahakan seorang pahlawan yang gagah berani dan telah ramai menentang musuh
Bab 7
Johor:nama asalnya ialah Ujong Tanah.Berasal daripada perkataan iaitu Jauhar bermaksud permata
Seri Nara Diraja:gelaran bagi bendahari.Tugasnya ialah mengawal pendapatan Negara,mentadbir istana dan mengawal hamba sultan
Pusat kerajaan Johor:
1. Pekan Tua(Sultan Alauddin Riayat Shah II)1528-1564
2. Sayong/Johor Lama/Seluyut(Sultan Muzaffar Shah)1570,(Sultan Abdul Jalil Shah I)1571
3. Tanah Putih (Sultan Ali Jalla Abdul Jalil)1597
4. Johor Lama/Batu Sawar/Pulau Lingga(Sultan Abdullah Muayat Shah)1615-1623
5. Pulau Tembelan/Makam Tauhid(Sultan Abdul Jalil Shah III) 1677
6. Batu Sawar/Riau(Sultan Ibrahim Shah)1685
7. Kota Tinggi(Sultan Mahmud Shah)1699
Tun Sri Lanang:
1. ialah Tun Muhammad yang lahir di Seluyut(1565)
2. menjadi bendahara Paduka Raja Johor semasa pemerintahan Sultan Ali Jalla Abdul Jalil II, Sultan Alauddin Riayat Shah III dan Sultan Abdullah Muayat Shah
3. merancang tawan semula Melaka(1586/7,1602)
4. menyusun semula pertahanan Johor untuk menghadapi serangan Portugis dan Acheh
5. menjadi utusan Johor ke Goa untuk berunding dengan portugis(1583)
6. menyusun sejarah melayu(1612)
7. mengaturkan perjanjian
8. dengan Admiral Matelief(23.9.1606) untuk menahan Johor daripada serangan Acheh
Kota A Famosa:telah dibina oleh orang Portugis.Semasa Belanda menguasai Melaka bangunan it uterus digunakan.Pada 1797,semasa pihak Inggeris menjaga jajahan Belanda di Timur,bangunan ini telah dirobohkan
Orang Laut:mengumpul hasil hutan dan hasil laut serta menjadi pendayung kapal kerajaan
Sejarah Melayu:
1. ditulis di Melaka
2. dibawa Sultan Mahmud Shah berundur(1511)
3. dibawa ke Johor dari Kampar(1528)
4. pihak Portugis merampas naskah ini semasa menyerang Johor Lama(1536)
5. dibawa balik ke Johor oleh Orang Kaya Suguh
6. Tun Sri Lanang menyalin semula dan membaiki naskah sejarah Melayu
Hasil karya abad ke-18 dan ke-19:
1. Tuhfat Al Nafis(hadiah yang bernilai)
2. Salsilah Melayu dan Bugis dan sekelian Raja-rajanya
3. Hikayat Johor serta Pahang
4. Peringatan Sejarah Negeri Johor
5. Aturan Setia Bugis dan Melayu
6. Syair Sultan Mahmud Lingga
7. Kitab Pengetahuan Bahasa
8. Bustanul Katibin Lissubyanil-Mutaalimi
Laksamana Tun Abdul Jamil:
1. mengambil alih kuasa bendahara Johor(1623)
2. melantik menantunya menjadi sultan Johor dengan gelaran Sultan Ibrahim Shah(1677)
3. mengetuai angkatan perang Johor untuk mengalahkan Jambi
4. mengalahkan Palembang dan menawan Siak
5. melantik cucunya menjadi sultan dengan gelaran Sultan Mahmud Shah
Belanda:menguasai Makasar(abad ke-17).Orang Bugis dan anak raja Bugis lima bersaudara diusir keluar
Dasar monopoli perdagangan V.O.C:adalah dengan cara menyingkir pesaing serta membeli dengan harga yang murah dan menjualnya dengan harga mahal
Yamtuan Muda:
1. Daeng Merewah(1722-1728)
2. Daeng Chelak(1722-1745)
3. Daeng Kemboja(1745-1777)
4. Raja Haji(1777-1784)
5. Raja Ali iaitu putera dari Kemboja(1784-1806)
6. Raja Jaafar iaitu putera Raja Haji(1806-1831)
7. Raja Abdul Rahman iaitu putera Raja Jaafar(1833-1844)
Bab 8
Kedah:menurut hikayat Merong Mahawangsa,Kedah telah wujud pada abad ke-7.Raja Kedah pertama,Merong Mahawangsa telah memeluk agam Islam dan menggunakan gelaran Sultan Muzaffar Shah
Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah:Mahara Derba Raja telah memeluk agama Islam pada tahun 1136 dan menggunakan gelaran Sultan Mzaffar Shah
Perak:Raja Muzaffar sampai di Kuala Perak dan disambut Orang-orang Besar Perak serta rakyat negeri Perak di Benting Beras Basah.Bakal sultan Perak akan melawat tempat tersebut
Sistem giliran:merupakan sistem pemerintahan negeri Perak yang tidak mengikut sistem turun-temurun daripada sultan ke putera
Perlis:berasal daripada perkataan‘Porl Lown’bermaksud kelapa hanyut
Bab 9
Balairung Seri:singgahsana dan tempat sultan bersemayam
Luak:atau luhak ialah daerah atau jajahan di Negeri Sembilan
Masyarakat yang mengamalkan
Adat Pepatih hidup secara bersuku-suku iaitu:1. Biduanda
2. Batu Hampar
3. Paya
4. Kumbah Mungkal
5. Tiga Nenek
6. Seri Lemak
7. Seri Melenggang
8. Batu Belang
9. Tanah Datar
10. Anak Acheh
11. Anak Melaka
12. Tiga Batu
Setiap suku :adalah keluarga
Cukai kepala:digunakan untuk membuat bunga emas atau ufti.Negeri yang mengenakannya ialah Kedah,Kelantan dan Terengganu
Cukai tanaman:dikenakan sekiranya hasil tanaman yang dikeluarkan banyak
Unit menyukat:
1. 1 leng bersamaan 2 kepul
2. 1 kal bersamaan 2 leng
3. 1 cupak bersamaan 4 kepul
4. 1 gantang bersamaan 4 cupak
Unit Timbangan:
1. 16 tahil bersamaan 1 kati
2. 1 kati bersamaan 600 gram
3. 100 kati bersamaan 1 pikul
Tarian Asyik:
1. ditarikan di Istana Kelantan dengan lemah-lembut dan tertib
2. bererti kekasih
3. ditarikan dalam majlis kahwin dan hari perayaan
4. alat muziknya ailah rebab,gambang dan gedombak
Marhaban:lagu pujian untuk Nabi Muhammad dan dinyanyikan di dalam bahasa arab
Bab 10
Serahang:dibuat daripada daun buluh dan nipah.Di dalamnya terdapat bertih,telur ayam,pulut kuning,kirai,rokok daun dan daun sirih.Digunakan untuk menjamu Ipok
Padi huma:merupakan tanaman penting untuk orang Iban,Bidayuh dan Kenyah serta ditanam di sekeliling rumah panjang.Dibahagi antara keluarga yang tinggal dalam rumah panjang
Pokok sagu:tumbuh di paya dan selepas 10 tahun pokoknya boleh ditebang serta isinya dikeluarkan dan dikenali sebagai ripo.Kemudiannya,dijemur sehingga kering untuk diproses menjadi tepung sagu yang dikenali sebagai
lemantak
Bab 11
Salasilah Brunei(1880):jajahan Utara Sabah(Kimanis ke Balik Papan di selatan Sungai Sibuku) diberikan kepada kesultanan Sulu pada abad akhir ke-17 sebagai balasan mengalahkan musuh kesultanan Brunei di Pulau Chermin
Pagan:nilai dan pengangan kepercayaan pada perkara ghaib
Orang tua:adalah ketua rumah panjang dan tugasnya sama dengan ketua kampung
Tarian Manggalang:ditarikan sewaktu upacara menyambut tetamu yang datang daripada jauh,pindah ke rumah baru dan hari pesta menuai padi(menggotom)
Tarian sumazau:ditarikan semasa pesta menuai,musim perayaan dan majlis tertentu.Disertakan dengan pertandingan unduk ngadau atau ratu cantik
Tarian magunatip:ditarikan semasa hari magavau iaitu memuja semangat padi serta diiringi dengan pukulan gong kecil iaitu sansaring dan gendang yang dikenali sebagai jaring. Semasa tarian ini ditarikan, beberapa pasang bambu panjang akan dihentak dan diketuk pada lantai mengikut rentak sementara para penari yang berpakaian tradisi akan melompat masuk dan keluar di antara ruang hentakan bambu tanpa tersepit kaki.
Nota Tambahan Sejarah (Tingkatan 1)
Bab 1
Penulis awal:
1. Tun Sri Lanang(Sejarah Melayu)
2. Raja Ali Haji(Tuhfat Al-Nafis)
3. Abdul Hadi Hassan(Sejarah Alam Melayu)
Kurun:jangka waktu 1000 tahun
Abad:jangka waktu 100 tahun
Masihi:tahun yang dihitung bermula sesudah kelahiran Nabi Isa
Kronologi:berurutan mengikut masa kejadian
Dekad:jangka masa 10 tahun atau dasawarsa
Hijrah:tahun Islam yang bermula dari tarikh Nabi Muhammad berpindah ke Mekah dari Madinah
Fosil:tinggalan haiwan dan tumbuhan yang wujud pada zaman lampau
Artifak:barangan yang dicipta oleh manusia
Manuskrip:naskah tulisan tangan atau bahan yang disediakan penulis untuk dicetak atau diterbitkan
Mitos:serita zaman dahulu yang dikatakan benar dan ada unsur-unsur mempercayai tentang kewujudan sesuatu
Lagenda:cerita dongeng yang bersangkut dengan kisah-kisah yang bersejarah
Bab 2
Animisme:kepercayaan terhadap setiap sesuatu benda ada semangat(jiwa atau roh)orang mati
Upacara perkuburan:mayat orang paleolitik dikebumikan denagn barangan seperti makanan dan alat batu
Tapak ekskavasi:
1. Kota Tampan(1989)
2. Tingkayu(1992)
3. Bukit Jawa(1996)
4. Gua Niah(1960-1975)
Manusia Perak:merupakan rangka orang paleolitik dan ditemui di Gua Gunung Runtuh(1990)
Alat penetak:digunakan untuk menetak pokok dan memotong daging
Alat repihan:digunakan untuk meraut dan memotong
Beliung:digunakan untuk menggali tanah dan mengetam kayu
Pemukul kulit kayu:digunakan untuk meleperkan dan menghaluskan kulit kayu
Peralatan zaman logam:1. Kapak dan mata lembing(Sungai Tembeling)
2. Tulang mawas(Raub)
3. Sabit(Lembah Bernam)
4. Pisau(Klang)
Bab 3
Kurung Bnam:raja-raja gunung
Bnam:gunung suciatau symbol kuasa raja
Baray:merupakan kolam air besar yang menampung 30 juta isipadu air dan disalirkan ke 12.5 juta ekar sawah
Tonle Sap:dibina pada abad ke-10 dan penting untuk pertanian padi sawah di kawasan sekitarnya kerana tanihnya yang subur.Disalurkan melalui empangan dan saliran
Raja di Gunung Maharaja di Pulau:menggambarkan kebesaran raja.Raja mempunyai kuasa sakti,kuasa mutlak dan bersifat ketuhanan
Candi:bangunan tempat sembahyang menurut agama Hindu-Buddha.Menggambarkan betapa kuatnya pengaruh agama Buddha dengan dibuktikan melalui seni ukir yang terdapat pada bangunan itu
Undang-undang Manu:merupakan sumber bertulis yang menjelaskan peranan hakim membicarakan kes-kes awam
Devaraja:ialah raja atau wakil dewa untuk memimpin manusia
Bab 4
Pokok bakau dan pokok api-api:mempunyai sistem akar yang boleh menahan Lumpur yang termendap serta menahan pantai atau tebing sungai daripada hakisan
Pokok Melaka:dalam bahasa Sanskrit dikenali sebagai Amalaka.Menurut mitos Hindu‘Skanda Purana’ (Vaishnava Khanda XII)halaman 9-23,pokok Melaka ialah pokok pertama yang tumbuh di alam semesta serta tempat tinggal tuhan Hindu iaitu Brahma,Vishnu dan Shiva.Buahnya mempunyai kuasa ajaib
Biduanda:dikenali sebagai budak kundang,juak-juak,hamba dan suruhan raja
Orang laut:dikenali orang selat,cellates atau seletar di kalangan pengembara barat
Menurut Tome Pires dan De Barros:orang laut tinggal di Bentan,Temasik dan Lingga
Bab 5
Peranan sultan:
1. menyelaras kegiatan ekonomi
2. lambing perpaduan rakyat
3. mengetuai hubungan diplomatic
4. ketua agama Islam dan adat-istiadat Melayu
5. mengetuai angkatan pembesar
6. melantik pembesar negeri
Susunan raja:
1. Parameswara(1400-1414)
2. Megat Iskandar Shah(1414-1423/4)
3. Sultan Muhammad Shah(1424-1444)
4. Sultan Abu Syahid(1444-1445)
5. Sultan Muzaffar Shah(1445-1459)
6. Sultan Mansor Shah(1459-1477)
7. Sultan Alauddin Riayat Shah(1477-1488)
8. Sultan Mahmud Shah(1488-1511)
9. Sultan Ahmad Shah(1511-1513)
Susunan bendahara:
1. Tun Pepatih Besar(Seri Wak Raja)
2. Seri Amar Diraja
3. Tun Pepatih Sedang(Seri Wak Raja)
4. Tun Ali(Seri Nara Diraja)
5. Tun Perak(Paduka Raja)
6. Tun Pepatih Putih
7. Tun Mutahir(Seri Maharaja)
8. Paduka Tuan(Bendahara Lubok Batu/Tepok)
Penghulu bendahari:diwujudkan oleh Parameswara sewaktu memerintah Temasik.Jawatan ini pernah dipegang Tun Ali
Temenggung:diwujudkan di Melaka. Jawatan ini pernah dipegang Tun Mutahir
Laksamana:diperkenal semasa pemerintahan Sultan Mansor Shah. Jawatan ini pernah dipegang Hang Tuah
Pedagang bawah angin:pedagang dari Timur
Pedagang atas angin:pedagang dari Barat
Kiwi:penyewa ruang perahu dan penumpang yang membawa barangan untuk diperdagangkan
Mulkiwi:ketua segala kiwi
Menurut Tom Pires:terdapat 4000 pedagang asing di Melaka dan 84 bahasa dipertuturkan setiap hari
Petempatan orang asing:terletak di kampung Cina,kampung Keling dan kampung Jawa
Khalifatul mukminim:raja di dalam negeri
Nakhoda:raja di laut
Tasawuf:ajaran untuk mengenal tuhan dan mendekatkan diri kepada Allah
Kedatangan agama Islam:konsep Devaraja dimansuhkan dan pemerintah digelar sultan iaitu Zulillahi-Fil’alam(wakil Allah di bumi)
Bab 6
Panglima Awang:orang Melayu pertam yang mengelilingi dunia.Memperoleh pengalaman semasa menjadi tawanan Portugis
Flor De La Mar:kapal yang digunakan Alfonso De Albuquerque untuk belayar ke Melaka
Gospel,Gold dan Glory:bermaksud agama,ekonomi dan politik.Ungkapan ini ialah matlamat utama penjelahan Portugis ke Timur
Hikayat Muhammad Ali Hanafiah:mengisahakan seorang pahlawan yang gagah berani dan telah ramai menentang musuh
Bab 7
Johor:nama asalnya ialah Ujong Tanah.Berasal daripada perkataan iaitu Jauhar bermaksud permata
Seri Nara Diraja:gelaran bagi bendahari.Tugasnya ialah mengawal pendapatan Negara,mentadbir istana dan mengawal hamba sultan
Pusat kerajaan Johor:
1. Pekan Tua(Sultan Alauddin Riayat Shah II)1528-1564
2. Sayong/Johor Lama/Seluyut(Sultan Muzaffar Shah)1570,(Sultan Abdul Jalil Shah I)1571
3. Tanah Putih (Sultan Ali Jalla Abdul Jalil)1597
4. Johor Lama/Batu Sawar/Pulau Lingga(Sultan Abdullah Muayat Shah)1615-1623
5. Pulau Tembelan/Makam Tauhid(Sultan Abdul Jalil Shah III) 1677
6. Batu Sawar/Riau(Sultan Ibrahim Shah)1685
7. Kota Tinggi(Sultan Mahmud Shah)1699
Tun Sri Lanang:
1. ialah Tun Muhammad yang lahir di Seluyut(1565)
2. menjadi bendahara Paduka Raja Johor semasa pemerintahan Sultan Ali Jalla Abdul Jalil II, Sultan Alauddin Riayat Shah III dan Sultan Abdullah Muayat Shah
3. merancang tawan semula Melaka(1586/7,1602)
4. menyusun semula pertahanan Johor untuk menghadapi serangan Portugis dan Acheh
5. menjadi utusan Johor ke Goa untuk berunding dengan portugis(1583)
6. menyusun sejarah melayu(1612)
7. mengaturkan perjanjian
8. dengan Admiral Matelief(23.9.1606) untuk menahan Johor daripada serangan Acheh
Kota A Famosa:telah dibina oleh orang Portugis.Semasa Belanda menguasai Melaka bangunan it uterus digunakan.Pada 1797,semasa pihak Inggeris menjaga jajahan Belanda di Timur,bangunan ini telah dirobohkan
Orang Laut:mengumpul hasil hutan dan hasil laut serta menjadi pendayung kapal kerajaan
Sejarah Melayu:
1. ditulis di Melaka
2. dibawa Sultan Mahmud Shah berundur(1511)
3. dibawa ke Johor dari Kampar(1528)
4. pihak Portugis merampas naskah ini semasa menyerang Johor Lama(1536)
5. dibawa balik ke Johor oleh Orang Kaya Suguh
6. Tun Sri Lanang menyalin semula dan membaiki naskah sejarah Melayu
Hasil karya abad ke-18 dan ke-19:
1. Tuhfat Al Nafis(hadiah yang bernilai)
2. Salsilah Melayu dan Bugis dan sekelian Raja-rajanya
3. Hikayat Johor serta Pahang
4. Peringatan Sejarah Negeri Johor
5. Aturan Setia Bugis dan Melayu
6. Syair Sultan Mahmud Lingga
7. Kitab Pengetahuan Bahasa
8. Bustanul Katibin Lissubyanil-Mutaalimi
Laksamana Tun Abdul Jamil:
1. mengambil alih kuasa bendahara Johor(1623)
2. melantik menantunya menjadi sultan Johor dengan gelaran Sultan Ibrahim Shah(1677)
3. mengetuai angkatan perang Johor untuk mengalahkan Jambi
4. mengalahkan Palembang dan menawan Siak
5. melantik cucunya menjadi sultan dengan gelaran Sultan Mahmud Shah
Belanda:menguasai Makasar(abad ke-17).Orang Bugis dan anak raja Bugis lima bersaudara diusir keluar
Dasar monopoli perdagangan V.O.C:adalah dengan cara menyingkir pesaing serta membeli dengan harga yang murah dan menjualnya dengan harga mahal
Yamtuan Muda:
1. Daeng Merewah(1722-1728)
2. Daeng Chelak(1722-1745)
3. Daeng Kemboja(1745-1777)
4. Raja Haji(1777-1784)
5. Raja Ali iaitu putera dari Kemboja(1784-1806)
6. Raja Jaafar iaitu putera Raja Haji(1806-1831)
7. Raja Abdul Rahman iaitu putera Raja Jaafar(1833-1844)
Bab 8
Kedah:menurut hikayat Merong Mahawangsa,Kedah telah wujud pada abad ke-7.Raja Kedah pertama,Merong Mahawangsa telah memeluk agam Islam dan menggunakan gelaran Sultan Muzaffar Shah
Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah:Mahara Derba Raja telah memeluk agama Islam pada tahun 1136 dan menggunakan gelaran Sultan Mzaffar Shah
Perak:Raja Muzaffar sampai di Kuala Perak dan disambut Orang-orang Besar Perak serta rakyat negeri Perak di Benting Beras Basah.Bakal sultan Perak akan melawat tempat tersebut
Sistem giliran:merupakan sistem pemerintahan negeri Perak yang tidak mengikut sistem turun-temurun daripada sultan ke putera
Perlis:berasal daripada perkataan‘Porl Lown’bermaksud kelapa hanyut
Bab 9
Balairung Seri:singgahsana dan tempat sultan bersemayam
Luak:atau luhak ialah daerah atau jajahan di Negeri Sembilan
Masyarakat yang mengamalkan
Adat Pepatih hidup secara bersuku-suku iaitu:1. Biduanda
2. Batu Hampar
3. Paya
4. Kumbah Mungkal
5. Tiga Nenek
6. Seri Lemak
7. Seri Melenggang
8. Batu Belang
9. Tanah Datar
10. Anak Acheh
11. Anak Melaka
12. Tiga Batu
Setiap suku :adalah keluarga
Cukai kepala:digunakan untuk membuat bunga emas atau ufti.Negeri yang mengenakannya ialah Kedah,Kelantan dan Terengganu
Cukai tanaman:dikenakan sekiranya hasil tanaman yang dikeluarkan banyak
Unit menyukat:
1. 1 leng bersamaan 2 kepul
2. 1 kal bersamaan 2 leng
3. 1 cupak bersamaan 4 kepul
4. 1 gantang bersamaan 4 cupak
Unit Timbangan:
1. 16 tahil bersamaan 1 kati
2. 1 kati bersamaan 600 gram
3. 100 kati bersamaan 1 pikul
Tarian Asyik:
1. ditarikan di Istana Kelantan dengan lemah-lembut dan tertib
2. bererti kekasih
3. ditarikan dalam majlis kahwin dan hari perayaan
4. alat muziknya ailah rebab,gambang dan gedombak
Marhaban:lagu pujian untuk Nabi Muhammad dan dinyanyikan di dalam bahasa arab
Bab 10
Serahang:dibuat daripada daun buluh dan nipah.Di dalamnya terdapat bertih,telur ayam,pulut kuning,kirai,rokok daun dan daun sirih.Digunakan untuk menjamu Ipok
Padi huma:merupakan tanaman penting untuk orang Iban,Bidayuh dan Kenyah serta ditanam di sekeliling rumah panjang.Dibahagi antara keluarga yang tinggal dalam rumah panjang
Pokok sagu:tumbuh di paya dan selepas 10 tahun pokoknya boleh ditebang serta isinya dikeluarkan dan dikenali sebagai ripo.Kemudiannya,dijemur sehingga kering untuk diproses menjadi tepung sagu yang dikenali sebagai
lemantak
Bab 11
Salasilah Brunei(1880):jajahan Utara Sabah(Kimanis ke Balik Papan di selatan Sungai Sibuku) diberikan kepada kesultanan Sulu pada abad akhir ke-17 sebagai balasan mengalahkan musuh kesultanan Brunei di Pulau Chermin
Pagan:nilai dan pengangan kepercayaan pada perkara ghaib
Orang tua:adalah ketua rumah panjang dan tugasnya sama dengan ketua kampung
Tarian Manggalang:ditarikan sewaktu upacara menyambut tetamu yang datang daripada jauh,pindah ke rumah baru dan hari pesta menuai padi(menggotom)
Tarian sumazau:ditarikan semasa pesta menuai,musim perayaan dan majlis tertentu.Disertakan dengan pertandingan unduk ngadau atau ratu cantik
Tarian magunatip:ditarikan semasa hari magavau iaitu memuja semangat padi serta diiringi dengan pukulan gong kecil iaitu sansaring dan gendang yang dikenali sebagai jaring. Semasa tarian ini ditarikan, beberapa pasang bambu panjang akan dihentak dan diketuk pada lantai mengikut rentak sementara para penari yang berpakaian tradisi akan melompat masuk dan keluar di antara ruang hentakan bambu tanpa tersepit kaki.
Nota Tambahan Sejarah (Tingkatan 1)
Bab 1
Penulis awal:
1. Tun Sri Lanang(Sejarah Melayu)
2. Raja Ali Haji(Tuhfat Al-Nafis)
3. Abdul Hadi Hassan(Sejarah Alam Melayu)
Kurun:jangka waktu 1000 tahun
Abad:jangka waktu 100 tahun
Masihi:tahun yang dihitung bermula sesudah kelahiran Nabi Isa
Kronologi:berurutan mengikut masa kejadian
Dekad:jangka masa 10 tahun atau dasawarsa
Hijrah:tahun Islam yang bermula dari tarikh Nabi Muhammad berpindah ke Mekah dari Madinah
Fosil:tinggalan haiwan dan tumbuhan yang wujud pada zaman lampau
Artifak:barangan yang dicipta oleh manusia
Manuskrip:naskah tulisan tangan atau bahan yang disediakan penulis untuk dicetak atau diterbitkan
Mitos:serita zaman dahulu yang dikatakan benar dan ada unsur-unsur mempercayai tentang kewujudan sesuatu
Lagenda:cerita dongeng yang bersangkut dengan kisah-kisah yang bersejarah
Bab 2
Animisme:kepercayaan terhadap setiap sesuatu benda ada semangat(jiwa atau roh)orang mati
Upacara perkuburan:mayat orang paleolitik dikebumikan denagn barangan seperti makanan dan alat batu
Tapak ekskavasi:
1. Kota Tampan(1989)
2. Tingkayu(1992)
3. Bukit Jawa(1996)
4. Gua Niah(1960-1975)
Manusia Perak:merupakan rangka orang paleolitik dan ditemui di Gua Gunung Runtuh(1990)
Alat penetak:digunakan untuk menetak pokok dan memotong daging
Alat repihan:digunakan untuk meraut dan memotong
Beliung:digunakan untuk menggali tanah dan mengetam kayu
Pemukul kulit kayu:digunakan untuk meleperkan dan menghaluskan kulit kayu
Peralatan zaman logam:1. Kapak dan mata lembing(Sungai Tembeling)
2. Tulang mawas(Raub)
3. Sabit(Lembah Bernam)
4. Pisau(Klang)
Bab 3
Kurung Bnam:raja-raja gunung
Bnam:gunung suciatau symbol kuasa raja
Baray:merupakan kolam air besar yang menampung 30 juta isipadu air dan disalirkan ke 12.5 juta ekar sawah
Tonle Sap:dibina pada abad ke-10 dan penting untuk pertanian padi sawah di kawasan sekitarnya kerana tanihnya yang subur.Disalurkan melalui empangan dan saliran
Raja di Gunung Maharaja di Pulau:menggambarkan kebesaran raja.Raja mempunyai kuasa sakti,kuasa mutlak dan bersifat ketuhanan
Candi:bangunan tempat sembahyang menurut agama Hindu-Buddha.Menggambarkan betapa kuatnya pengaruh agama Buddha dengan dibuktikan melalui seni ukir yang terdapat pada bangunan itu
Undang-undang Manu:merupakan sumber bertulis yang menjelaskan peranan hakim membicarakan kes-kes awam
Devaraja:ialah raja atau wakil dewa untuk memimpin manusia
Bab 4
Pokok bakau dan pokok api-api:mempunyai sistem akar yang boleh menahan Lumpur yang termendap serta menahan pantai atau tebing sungai daripada hakisan
Pokok Melaka:dalam bahasa Sanskrit dikenali sebagai Amalaka.Menurut mitos Hindu‘Skanda Purana’ (Vaishnava Khanda XII)halaman 9-23,pokok Melaka ialah pokok pertama yang tumbuh di alam semesta serta tempat tinggal tuhan Hindu iaitu Brahma,Vishnu dan Shiva.Buahnya mempunyai kuasa ajaib
Biduanda:dikenali sebagai budak kundang,juak-juak,hamba dan suruhan raja
Orang laut:dikenali orang selat,cellates atau seletar di kalangan pengembara barat
Menurut Tome Pires dan De Barros:orang laut tinggal di Bentan,Temasik dan Lingga
Bab 5
Peranan sultan:
1. menyelaras kegiatan ekonomi
2. lambing perpaduan rakyat
3. mengetuai hubungan diplomatic
4. ketua agama Islam dan adat-istiadat Melayu
5. mengetuai angkatan pembesar
6. melantik pembesar negeri
Susunan raja:
1. Parameswara(1400-1414)
2. Megat Iskandar Shah(1414-1423/4)
3. Sultan Muhammad Shah(1424-1444)
4. Sultan Abu Syahid(1444-1445)
5. Sultan Muzaffar Shah(1445-1459)
6. Sultan Mansor Shah(1459-1477)
7. Sultan Alauddin Riayat Shah(1477-1488)
8. Sultan Mahmud Shah(1488-1511)
9. Sultan Ahmad Shah(1511-1513)
Susunan bendahara:
1. Tun Pepatih Besar(Seri Wak Raja)
2. Seri Amar Diraja
3. Tun Pepatih Sedang(Seri Wak Raja)
4. Tun Ali(Seri Nara Diraja)
5. Tun Perak(Paduka Raja)
6. Tun Pepatih Putih
7. Tun Mutahir(Seri Maharaja)
8. Paduka Tuan(Bendahara Lubok Batu/Tepok)
Penghulu bendahari:diwujudkan oleh Parameswara sewaktu memerintah Temasik.Jawatan ini pernah dipegang Tun Ali
Temenggung:diwujudkan di Melaka. Jawatan ini pernah dipegang Tun Mutahir
Laksamana:diperkenal semasa pemerintahan Sultan Mansor Shah. Jawatan ini pernah dipegang Hang Tuah
Pedagang bawah angin:pedagang dari Timur
Pedagang atas angin:pedagang dari Barat
Kiwi:penyewa ruang perahu dan penumpang yang membawa barangan untuk diperdagangkan
Mulkiwi:ketua segala kiwi
Menurut Tom Pires:terdapat 4000 pedagang asing di Melaka dan 84 bahasa dipertuturkan setiap hari
Petempatan orang asing:terletak di kampung Cina,kampung Keling dan kampung Jawa
Khalifatul mukminim:raja di dalam negeri
Nakhoda:raja di laut
Tasawuf:ajaran untuk mengenal tuhan dan mendekatkan diri kepada Allah
Kedatangan agama Islam:konsep Devaraja dimansuhkan dan pemerintah digelar sultan iaitu Zulillahi-Fil’alam(wakil Allah di bumi)
Bab 6
Panglima Awang:orang Melayu pertam yang mengelilingi dunia.Memperoleh pengalaman semasa menjadi tawanan Portugis
Flor De La Mar:kapal yang digunakan Alfonso De Albuquerque untuk belayar ke Melaka
Gospel,Gold dan Glory:bermaksud agama,ekonomi dan politik.Ungkapan ini ialah matlamat utama penjelahan Portugis ke Timur
Hikayat Muhammad Ali Hanafiah:mengisahakan seorang pahlawan yang gagah berani dan telah ramai menentang musuh
Bab 7
Johor:nama asalnya ialah Ujong Tanah.Berasal daripada perkataan iaitu Jauhar bermaksud permata
Seri Nara Diraja:gelaran bagi bendahari.Tugasnya ialah mengawal pendapatan Negara,mentadbir istana dan mengawal hamba sultan
Pusat kerajaan Johor:
1. Pekan Tua(Sultan Alauddin Riayat Shah II)1528-1564
2. Sayong/Johor Lama/Seluyut(Sultan Muzaffar Shah)1570,(Sultan Abdul Jalil Shah I)1571
3. Tanah Putih (Sultan Ali Jalla Abdul Jalil)1597
4. Johor Lama/Batu Sawar/Pulau Lingga(Sultan Abdullah Muayat Shah)1615-1623
5. Pulau Tembelan/Makam Tauhid(Sultan Abdul Jalil Shah III) 1677
6. Batu Sawar/Riau(Sultan Ibrahim Shah)1685
7. Kota Tinggi(Sultan Mahmud Shah)1699
Tun Sri Lanang:
1. ialah Tun Muhammad yang lahir di Seluyut(1565)
2. menjadi bendahara Paduka Raja Johor semasa pemerintahan Sultan Ali Jalla Abdul Jalil II, Sultan Alauddin Riayat Shah III dan Sultan Abdullah Muayat Shah
3. merancang tawan semula Melaka(1586/7,1602)
4. menyusun semula pertahanan Johor untuk menghadapi serangan Portugis dan Acheh
5. menjadi utusan Johor ke Goa untuk berunding dengan portugis(1583)
6. menyusun sejarah melayu(1612)
7. mengaturkan perjanjian
8. dengan Admiral Matelief(23.9.1606) untuk menahan Johor daripada serangan Acheh
Kota A Famosa:telah dibina oleh orang Portugis.Semasa Belanda menguasai Melaka bangunan it uterus digunakan.Pada 1797,semasa pihak Inggeris menjaga jajahan Belanda di Timur,bangunan ini telah dirobohkan
Orang Laut:mengumpul hasil hutan dan hasil laut serta menjadi pendayung kapal kerajaan
Sejarah Melayu:
1. ditulis di Melaka
2. dibawa Sultan Mahmud Shah berundur(1511)
3. dibawa ke Johor dari Kampar(1528)
4. pihak Portugis merampas naskah ini semasa menyerang Johor Lama(1536)
5. dibawa balik ke Johor oleh Orang Kaya Suguh
6. Tun Sri Lanang menyalin semula dan membaiki naskah sejarah Melayu
Hasil karya abad ke-18 dan ke-19:
1. Tuhfat Al Nafis(hadiah yang bernilai)
2. Salsilah Melayu dan Bugis dan sekelian Raja-rajanya
3. Hikayat Johor serta Pahang
4. Peringatan Sejarah Negeri Johor
5. Aturan Setia Bugis dan Melayu
6. Syair Sultan Mahmud Lingga
7. Kitab Pengetahuan Bahasa
8. Bustanul Katibin Lissubyanil-Mutaalimi
Laksamana Tun Abdul Jamil:
1. mengambil alih kuasa bendahara Johor(1623)
2. melantik menantunya menjadi sultan Johor dengan gelaran Sultan Ibrahim Shah(1677)
3. mengetuai angkatan perang Johor untuk mengalahkan Jambi
4. mengalahkan Palembang dan menawan Siak
5. melantik cucunya menjadi sultan dengan gelaran Sultan Mahmud Shah
Belanda:menguasai Makasar(abad ke-17).Orang Bugis dan anak raja Bugis lima bersaudara diusir keluar
Dasar monopoli perdagangan V.O.C:adalah dengan cara menyingkir pesaing serta membeli dengan harga yang murah dan menjualnya dengan harga mahal
Yamtuan Muda:
1. Daeng Merewah(1722-1728)
2. Daeng Chelak(1722-1745)
3. Daeng Kemboja(1745-1777)
4. Raja Haji(1777-1784)
5. Raja Ali iaitu putera dari Kemboja(1784-1806)
6. Raja Jaafar iaitu putera Raja Haji(1806-1831)
7. Raja Abdul Rahman iaitu putera Raja Jaafar(1833-1844)
Bab 8
Kedah:menurut hikayat Merong Mahawangsa,Kedah telah wujud pada abad ke-7.Raja Kedah pertama,Merong Mahawangsa telah memeluk agam Islam dan menggunakan gelaran Sultan Muzaffar Shah
Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah:Mahara Derba Raja telah memeluk agama Islam pada tahun 1136 dan menggunakan gelaran Sultan Mzaffar Shah
Perak:Raja Muzaffar sampai di Kuala Perak dan disambut Orang-orang Besar Perak serta rakyat negeri Perak di Benting Beras Basah.Bakal sultan Perak akan melawat tempat tersebut
Sistem giliran:merupakan sistem pemerintahan negeri Perak yang tidak mengikut sistem turun-temurun daripada sultan ke putera
Perlis:berasal daripada perkataan‘Porl Lown’bermaksud kelapa hanyut
Bab 9
Balairung Seri:singgahsana dan tempat sultan bersemayam
Luak:atau luhak ialah daerah atau jajahan di Negeri Sembilan
Masyarakat yang mengamalkan
Adat Pepatih hidup secara bersuku-suku iaitu:1. Biduanda
2. Batu Hampar
3. Paya
4. Kumbah Mungkal
5. Tiga Nenek
6. Seri Lemak
7. Seri Melenggang
8. Batu Belang
9. Tanah Datar
10. Anak Acheh
11. Anak Melaka
12. Tiga Batu
Setiap suku :adalah keluarga
Cukai kepala:digunakan untuk membuat bunga emas atau ufti.Negeri yang mengenakannya ialah Kedah,Kelantan dan Terengganu
Cukai tanaman:dikenakan sekiranya hasil tanaman yang dikeluarkan banyak
Unit menyukat:
1. 1 leng bersamaan 2 kepul
2. 1 kal bersamaan 2 leng
3. 1 cupak bersamaan 4 kepul
4. 1 gantang bersamaan 4 cupak
Unit Timbangan:
1. 16 tahil bersamaan 1 kati
2. 1 kati bersamaan 600 gram
3. 100 kati bersamaan 1 pikul
Tarian Asyik:
1. ditarikan di Istana Kelantan dengan lemah-lembut dan tertib
2. bererti kekasih
3. ditarikan dalam majlis kahwin dan hari perayaan
4. alat muziknya ailah rebab,gambang dan gedombak
Marhaban:lagu pujian untuk Nabi Muhammad dan dinyanyikan di dalam bahasa arab
Bab 10
Serahang:dibuat daripada daun buluh dan nipah.Di dalamnya terdapat bertih,telur ayam,pulut kuning,kirai,rokok daun dan daun sirih.Digunakan untuk menjamu Ipok
Padi huma:merupakan tanaman penting untuk orang Iban,Bidayuh dan Kenyah serta ditanam di sekeliling rumah panjang.Dibahagi antara keluarga yang tinggal dalam rumah panjang
Pokok sagu:tumbuh di paya dan selepas 10 tahun pokoknya boleh ditebang serta isinya dikeluarkan dan dikenali sebagai ripo.Kemudiannya,dijemur sehingga kering untuk diproses menjadi tepung sagu yang dikenali sebagai
lemantak
Bab 11
Salasilah Brunei(1880):jajahan Utara Sabah(Kimanis ke Balik Papan di selatan Sungai Sibuku) diberikan kepada kesultanan Sulu pada abad akhir ke-17 sebagai balasan mengalahkan musuh kesultanan Brunei di Pulau Chermin
Pagan:nilai dan pengangan kepercayaan pada perkara ghaib
Orang tua:adalah ketua rumah panjang dan tugasnya sama dengan ketua kampung
Tarian Manggalang:ditarikan sewaktu upacara menyambut tetamu yang datang daripada jauh,pindah ke rumah baru dan hari pesta menuai padi(menggotom)
Tarian sumazau:ditarikan semasa pesta menuai,musim perayaan dan majlis tertentu.Disertakan dengan pertandingan unduk ngadau atau ratu cantik
Tarian magunatip:ditarikan semasa hari magavau iaitu memuja semangat padi serta diiringi dengan pukulan gong kecil iaitu sansaring dan gendang yang dikenali sebagai jaring. Semasa tarian ini ditarikan, beberapa pasang bambu panjang akan dihentak dan diketuk pada lantai mengikut rentak sementara para penari yang berpakaian tradisi akan melompat masuk dan keluar di antara ruang hentakan bambu tanpa tersepit kaki.